Kom je vaker in situaties terecht waar je eigenlijk niet wil zijn? Dan is het tijd om wat vaker voor jezelf te kiezen en nee te zeggen. Nee zeggen is voor velen een grote uitdaging. Maar een beleefd maar vastberaden nee helpt je om over meer tijd en vrijheid te beschikken. Het is niet alleen het nee zeggen dat een uitdaging is. Steeds maar overal ja op zeggen kost je tijd en energie die je aan belangrijkere dingen zou kunnen besteden.
Herpak de regie op je leven en bepaal zelf hoe jij je tijd wilt besteden. In dit blog geef ik je meer inzicht in dit onderwerp en deel ik 12 effectieve tips die je meteen kunt toepassen.
Oorzaken waarom nee zeggen zo moeilijk is
Wist je dat je jezelf voortdurend onder stress zet door goedbedoelde afspraken te maken waar je eigenlijk niet achter staat? Op de lange termijn kan dit leiden tot (chronische) stress en uiteindelijk zelfs tot een burn-out. Wees dit voor!
Vooral beroepsmatig voelen we ons vaak verplicht en durven we geen nee te zeggen. Je hebt dit vast ook wel eens meegemaakt: je wordt gevraagd om iets te doen en voor je er echt over nagedacht hebt, heb je al ja gezegd. Later ben je geïrriteerd omdat het niet echt in je planning past. Je had gewoon meteen nee moeten zeggen.
Hoe komt het toch dat we het anderen zo vaak naar de zin willen maken? Dit zijn de meest voorkomende redenen:
- Je voelt je overrompeld door de situatie of de persoon.
- Je verlangt naar erkenning.
- Je stelt hoge eisen aan jezelf.
- Je wilt het iedereen naar de zin maken.
- Je voelt je schuldig.
- Je wilt alles graag harmonieus houden.
- Je denkt dat je door nee te zeggen egoïstisch bent.
- Je bent bang om iets te missen (FOMO = fear of missing out).
De eerste stap in het leren nee zeggen is het herkennen en doorbreken van de patronen die jou op dit moment tegenhouden om volmondig voor jezelf te kiezen door nee te zeggen.
De voordelen van vaker nee zeggen
Te vaak ja zeggen terwijl je eigenlijk nee bedoelt, is een echte stressfactor. Nee zeggen en voor jezelf kiezen heeft eigenlijk alleen maar voordelen:
Je hebt meer tijd: Vaker nee zeggen spaart je belangrijkste hulpbron: namelijk ’tijd’. Je besteedt minder tijd aan dingen die je niet wilt doen en hebt meer tijd voor alles wat wel belangrijk voor je is.
Je zit veel beter in je vel: Als je vaker nee zegt, merk je al snel dat eventuele schuldgevoelens overbodig zijn. Als je in harmonie bent met jezelf, straal je een andere gemoedsrust uit dan wanneer je steeds maar weer met jezelf worstelt en gestrest bent.
Het versterkt je zelfvertrouwen: je bent steeds beter in staat om je eigen behoeften te volgen.
Effectieve tips om nee te zeggen
Nee zeggen kun je leren, maar dat betekent wel dat je voortdurend uit je comfortzone moet gaan. Deze tips helpen je daarbij.
1. Wees empathisch
Empathie is de basis voor succesvolle communicatie. Toon begrip voor de situatie en luister aandachtig naar de ander. Probeer het perspectief van de ander te begrijpen en de situatie door zijn of haar ogen te zien.
Leg uit dat je het verzoek begrijpt, maar deze keer helaas nee moet zeggen. Bedank ten slotte de gesprekspartner voor zijn begrip. Zo voorkom je een onaangenaam gevoel als gevolg van je beslissing.
2. Bedank de ander
Dan nu iets wat vaak wordt vergeten, maar wel belangrijk is. Als iemand je benadert met een verzoek waar je nee op wilt zeggen, bedank degene dan voor zijn vertrouwen in jou als het gaat om iets belangrijks.
Zeg dat je het leuk / fijn vind dat hij of zij aan je denkt en – als het waar is – dat je graag wilt helpen, maar dat je het dit keer helaas moet afwijzen.
3. Vraag tijd om na te denken
De meeste spijt van toezeggingen krijg je als iemand je overrompelt met zijn verzoek. Stap dus vanaf nu uit je gewoonte om meteen ja te zeggen. Vraag altijd even bedenktijd. Afhankelijk van hoe dringend het verzoek is, moet je jezelf minimaal een dag geven.
Zo beledig je de ander niet en bescherm je jezelf. Dan heb je alle rust en gelegenheid om te overwegen of je echt aan het verzoek kunt en wilt voldoen.
Dat geldt zowel voor werk als privé. Het is helemaal oké om tijd te vragen om na te denken en het even rustig je agenda te kunnen checken.
4. Laat bepaalde woorden achterwege
Als je nee zegt, moet je dat doen op een manier die goed en overtuigend overkomt. Vermijd daarom bepaalde formuleringen zoals:
- “Wees alsjeblieft niet boos, maar …”
- “Het spijt me echt, maar …”
- “Wellicht …”
- “Mogelijk …”
- “Misschien …”
Dit soort formuleringen gebruik je vaak onbewust omdat je de ander niet wilt kwetsen, of uit de hoop dat het ‘probleem’ zich dan vanzelf oplost. Dat gebeurt natuurlijk niet. Met dit soort formuleringen ondermijn je als het ware je beslissing om nee te zeggen. Ook zorgt het ervoor dat je onzeker overkomt. Houd je antwoord altijd stellig, duidelijk en kort.
5. Gebruik geen smoesjes
Ook al is het moeilijk om nee te zeggen, laat smoesjes altijd achterwege. De ander verdient het om eerlijk behandeld te worden. Vermijd smoesjes als “Jammer, maar helaas kan ik niet, ik heb al dat en dat gepland …”. Als je echt iets anders belangrijks op de planning hebt staan is dat antwoord natuurlijk prima. Maar geen leugentjes om bestwil en geen smoesjes.
Jij hoeft je nergens voor te verantwoorden. Je hebt het recht om vrij over je tijd te beschikken. Je hoeft je ook nooit te verontschuldigen dat je nee zegt: je bent namelijk niemand je tijd verschuldigd.
6. Oefen zoveel mogelijk
Zie nee leren zeggen als een sport: hoe meer je het oefent, hoe gemakkelijker het wordt. Begin met oefenen voor de spiegel. Let op hoe je overkomt en hoe je spreekt. Daarna kun je oefenen met een vriend of vriendin.
Oefen met situaties waarin je in het verleden ja hebt gezegd, ook al wilde je liever nee zeggen. Ga voor jezelf na hoe je je daarbij voelt en wat dit in je los maakt. Probeer vervolgens in een veilige situatie het ‘nee zeggen’ rustig uit. Bijvoorbeeld met vrienden of iemand uit de familie.
7. Gebruik je lichaamstaal
Slechts een deel van onze communicatie verloopt via woorden (= verbaal). Je gesprekspartner leidt ook veel af uit jouw lichaamstaal (= non verbaal). Zorg daarom voor een zelfverzekerde houding om ook echt geloofwaardig over te komen.
Sta rechtop en benadruk je ‘nee’ met je gezichtsuitdrukkingen en gebaren. Doe dit op een natuurlijke manier. Als je dit niet gewend bent, raad ik aan om dit voor de spiegel te oefenen.
8. Blijf standvastig
Wees standvastig en duidelijk met je nee. Blijf op een vriendelijke manier consequent bij je standpunt. Dit vraagt een flinke dosis zelfvertrouwen, maar oefening baart kunst.
Blijf diplomatiek, ook als je gesprekspartner je probeert over te halen of misschien zelfs te manipuleren. Dit mag je ook gerust benoemen. Bijvoorbeeld op deze manier “Ik zie dat je me probeert over te halen, maar ik verander nog steeds niet van gedachten.”
9. Onderbouw je nee als dat beter voelt
Als je wilt, deel je jouw redenen om nee te zeggen met de ander. De kunst is hierbij om jezelf niet te rechtvaardigen, want – zoals ik al aangaf – je hoeft je nergens voor te verantwoorden. Maar je kunt gerust je gevoelens en gedachten delen. Op die manier geef je de ander de kans om je te begrijpen in plaats van willekeurig te oordelen.
Leg bijvoorbeeld uit dat je wel wilt helpen, maar dat je er op dit moment de energie niet voor hebt. Je ‘nee’ hoeft trouwens niet iets te zijn dat je specifiek benoemd. Het feit dat het verzoek misschien gewoon niet past bij je interesses en je planning op dit moment is al voldoende.
10. Denk mee over een andere oplossing
Als iemand je vraagt iets te doen wat je niet wilt doen, denk dan mee met de ander en draag een andere manier aan om het probleem op te lossen. Dat is dan natuurlijk een manier waarbij jouw hulp niet nodig is. Hiermee geef je aan dat je de behoeften van de ander serieus neemt.
11. Blijf bij je besluit
Als je eenmaal ergens nee tegen hebt gezegd, blijf dan bij je besluit in plaats van het weer in twijfel te trekken. Bedenk waarom je ertegen besloot en wat een ‘ja’ je op dit moment gekost zou hebben. Bedenk ook concreet wat je gaat doen in de tijd die je hiermee hebt gewonnen.
Als je terugkrabbelt en uiteindelijk toch ‘ja’ zegt tegen die ander, maak je het jezelf alleen maar moeilijk en geef je de ander de indruk dat je gemakkelijk over te halen bent.
Als je eenmaal nee hebt gezegd, blijf er dan ook bij. Als anderen eenmaal ervaren hebben dat je gemakkelijk te ontmoedigen bent, is dat een welkome uitnodiging om steeds opnieuw te proberen je over te halen.
Tip van Suus: Als nee zeggen echt moeilijk voor je is, schakel dan de hulp in van een coach of andere professionele hulpverlener. Neem ook gerust contact met mij op voor een vrijblijvend gesprek.
12. Leer om te gaan met afwijzing
Observeer hoe je met afwijzing omgaat. Welke gevoelens komen in je op? Ben je teleurgesteld of beledigd? Als je de grenzen van anderen en hun beslissingen respecteert, zal het voor jou gemakkelijker worden om zelf nee te zeggen.
Tip van Suus: Houd eens bij hoeveel tijd je besteed aan dingen waarop je eigenlijk nee had moeten zeggen. Vaak is dat best schrikken en geeft dat inzicht in hoeveel tijd je voor jezelf kunt vrijmaken door te gaan voor een nee voor de ander, maar een dikke ja voor jezelf!
Nee leren zeggen is best moeilijk omdat je uit je comfortzone moet stappen. Maar het is ook een fantastische kans om je zelfvertrouwen te versterken. Hoe vaker je nee zegt, hoe gemakkelijker het voor je zal zijn. Nee zeggen zorgt voor meer balans in je leven. Hoe beter jij je voelt, hoe meer energie je hebt voor relaties en vriendschappen die echt belangrijk voor je zijn.
Heb jij nog een goede tip die niet genoemd wordt? Deel hem dan hieronder.